Datorren irailaren 27an “Zer da bidezko trantsizio energetikoa? Ipar-hego meatzaritzako erauzketaren erronkak” izeneko nazioarteko mintegia izango da, Deustuko Unibertsitateko Bilboko Campuseko Ellacuría Aretoan. Alboan-ek eta Deustuko Unibertsitateak antolatutako jardunaldi honen helburua trantsizio energetikoak planteatzen dituen erronken panoramika globala eskaintzea da, emisio gutxiko teknologiak fabrikatzeko mineral kritikoak ateratzeari dagokionez.
Munduko Bankuaren arabera, grafitoa, litioa edo kobaltoa bezalako mineralen ekoizpena % 500eraino igo liteke 2050ean, teknologia garbien gero eta eskari handiagoa lortzeko, hala nola eguzki-panelak, aerosorgailuak edo bateria elektrikoak (World Bank, 2020). Egia da mineral horien eskariari buruzko iragarpenak aldatu egin daitezkeela energia-kontsumoaren mailaren, berrikuntza teknologikoen eta baliabide-eskasiaren arabera.
Hala ere, edozein egoeratan paradoxa bati egin behar diogu aurre; izan ere, energia-matrize globalaren aldaketak, planteatzen ari garen bezala, erauzketa handitzea eskatzen du, eta horrek ondorio kaltegarriak eragin ditzake meatze-ustiategietatik gertu bizi diren tokiko komunitateentzat zein haien bizitza-baliabideentzat. Duela gutxi egindako ikerketa baten arabera, energia garbirako trantsiziorako sei mineral estrategikoetako batean merkatu-kuota nagusia duten 103 meatzaritza-enpresetatik 51k giza eskubideen abusu-salaketa bat zuten; horrek politikaren eta praktikaren arteko deskonexio handia adierazten du, eta mota horretako abusuak sektorean oso hedatuta daudela iradokitzen du (Business & HHRR Resource Centre, 2020).
Gai horiei heltzeko eta erakundeen eta enpresen erantzukizunak eta gizarte zibilak arrisku horien kudeaketan duen rola aztertzeko, nazioarteko hainbat aditu izango ditugu. Anthony Bebbington Ford Fundazioko Natur Baliabideen eta Klima Aldaketaren Nazioarteko Zuzendaria izango dugu hizlari gonbidatu, eta honek meatze-baliabideen gobernantzak trantsizio energetikoaren ikuspegitik dituen erronka nagusien ikuspegi orokorra eskainiko du.
Jarraian, hiru panel tematiko izango ditugu. Lehenengoan, Afrikako ikuspegiari buruzkoa, honako hauek hartuko dute parte: Jesuitek, Elias O. Opongok, SJk, Bakeari eta Nazioarteko Harremanei buruzko Ikasketen Hekima Institutuan bakeari buruzko ikasketen irakasle titularrak, Hekima Unibertsitate Eskolakoak (Nairobi), eta unibertsitate bereko Ikerketa, Prestakuntza eta Argitalpen Zentroko zuzendariak; eta Rigobert Minanik, SJk, Centre d’Etude Pour l’Action Sociale (CEPAS)-eko Bake, Giza Eskubideak, Demokrazia eta Gobernu Onaren Departamenduko ikerketa buruak eta Kongoko Arroko Oihaneko Sare Eklesialaren koordinatzailea (REBAC).
Bigarren panelak Latinoamerika izango du eztabaidagai, Ana Carolina González Natural Resource Governance Instituteko (NRGI) Programen zuzendariaren eta Kanpoko Unibertsitateko ikertzailearen eskutik. Eskualdean mineral estrategikoak erauzteak dituen erronkak aztertuko ditu. Bere aldetik, Javier Arellanok, Deustuko Unibertsitateko Giza eta Gizarte Zientzien Fakultateko dekanoak eta gobernantzan eta garapenean adituak, Etika Aplikatuko Zentroan Amazoniako urre-meatzaritzari buruz egin duten ikerketa aurkeztuko du.
Jardunaldiaren azken panela trantsizio energetikoari lotutako Europako politiken eta mineral estrategikoen hornidura-kateen arteko lotura aztertzeari buruzkoa izango da. Guillermo Otano, Alboan Fundazioko eragin-teknikaria eta Meatzaritzako Justizia Sareko koordinatzailea; Cecilia Mattea, Transport & Environment taldeko Mugikortasun Garbiko programaren arduraduna; eta Divin-Luc Bikubanya, gaur egun Unridad de Amberiu Unibertsitate Katolikoko Meatzaritzako Gobernantzako Adituen Zentroko (CEGEMI) ikertzailea. Elkarrekin hitz egingo dute Europar Batasuna sustatzen ari den mugikortasun garbiaren ereduaz, negoziazioaren azken fasean dagoen Bateria Elektrikoen Erregulazioaz eta horrek guztiak Kongo EDn, kobaltoa ekoizten duen herrialde nagusian, izan dezakeen eraginaz, litiozko bateria gehienentzat ezinbestekoa den minerala baita.
